Τερηδόνα: Τι είναι, στάδια, συμπτώματα και αντιμετώπιση

Σε αυτό το άρθρο θα διαβάσετε τι είναι η τερηδόνα, πώς προκαλείται, ποια είναι τα στάδια εξέλιξής της, καθώς και ποια συμπτώματα εμφανίζει. Θα ενημερωθείτε για τον τρόπο διάγνωσης από τον οδοντίατρο, τις διαθέσιμες θεραπείες και θα βρείτε χρήσιμες οδηγίες για το πώς να προλάβετε την εμφάνιση της νόσου και να διατηρήσετε την υγεία των δοντιών σας.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΤΕΡΗΔΟΝΑ

Η τερηδόνα είναι μια νόσος που καταστρέφει το σμάλτο και την οδοντίνη των δοντιών. Προκαλείται από τα οξέα που παράγουν τα μικρόβια της πλάκας, όταν διασπούν τα σάκχαρα από τις τροφές. Στα αρχικά της στάδια, η τερηδόνα μπορεί να αναχαιτιστεί και η βλάβη να διορθωθεί. Ωστόσο, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, εξελίσσεται και μπορεί να οδηγήσει στην πλήρη καταστροφή του δοντιού, με συνέπεια την εξαγωγή του.

Οι ενήλικες διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο, ειδικά αν πάσχουν από ξηροστομία, η οποία μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, όπως παθήσεις, φάρμακα, ακτινοβολίες ή χημειοθεραπείες. Η ξηροστομία μπορεί να είναι προσωρινή (διάρκειας ημερών ή μηνών) ή χρόνια, ανάλογα με την αιτία που την προκαλεί.

ΓΙΑΤΙ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ

Η καλή υγεία του στόματος είναι απαραίτητη για την ομαλή ομιλία, την πρόσληψη και απόλαυση της τροφής, καθώς και για την έκφραση συναισθημάτων, χωρίς πόνο και ενοχλήσεις.
Τα νοσήματα του στόματος, κυρίως η τερηδόνα και η ουλίτιδα, επηρεάζουν περίπου 3,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Μπορούν να προκαλέσουν πόνο, κακουχία, κοινωνική απομόνωση, απώλεια αυτοπεποίθησης, αλλά και δυσκολίες στην εργασία ή το σχολείο. Επιπλέον, συνδέονται με συστηματικά νοσήματα όπως τα καρδιαγγειακά και τα μεταβολικά.
Παραμένουν σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, αλλά μπορούν να προληφθούν. Η συχνότητα εμφάνισής τους σχετίζεται στενά με κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες.

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΤΕΡΗΔΟΝΑΣ

Η τερηδόνα είναι η φθορά που εμφανίζεται στα δόντια και οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Ο βασικότερος είναι τα βακτήρια που αναπτύσσονται μετά την κατανάλωση τροφής και παράγουν οξέα, τα οποία παραμένουν στα δόντια και προκαλούν βλάβες στους ιστούς τους. Επίσης, η ανεπαρκής στοματική υγιεινή, η υπερβολική κατανάλωση γλυκών, οινοπνευματωδών ποτών και το κάπνισμα συμβάλλουν στην αύξηση της εμφάνισης τερηδόνας.

ΣΤΑΔΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΤΕΡΗΔΟΝΑΣ

Η τερηδόνα εξελίσσεται γρήγορα και προκαλεί ολοένα σοβαρότερα προβλήματα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΕΡΗΔΟΝΑΣ

Τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με τη σοβαρότητα και το εύρος της βλάβης:

• Πόνος κατά το φαγητό και την κατανάλωση υγρών, ιδιαίτερα σε ζεστά ή κρύα. Μερικές φορές ο πόνος επιμένει και μετά το φαγητό.
• Κίτρινο υγρό γύρω από το δόντι λόγω μόλυνσης.
• Ευαισθησία στο βούρτσισμα.
• Κακοσμία στόματος.
• Μαύρες τρύπες στα δόντια όπου παγιδεύεται η τροφή.
• Δυσκολία στη μάσηση.
• Απόστημα δοντιού.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΤΕΡΗΔΟΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟ
Η διάγνωση γίνεται με κλινικό και ακτινογραφικό έλεγχο. Μόνο ο οδοντίατρος μπορεί να διαγνώσει με ακρίβεια την τερηδόνα, καθώς πολλές φορές αναπτύσσεται κάτω από την επιφάνεια των δοντιών. Τα βακτήρια τρέφονται από υδατάνθρακες (ζάχαρη και άμυλο), παράγοντας οξέα που διαβρώνουν το σμάλτο κάτω από την επιφάνεια. Όταν το σμάλτο αυτό διαβρωθεί πλήρως, καταρρέει και δημιουργείται κοιλότητα.
Συχνά εντοπίζεται στις μασητικές επιφάνειες των πίσω δοντιών, ανάμεσα στα δόντια και στην παρυφή των ούλων. Τακτικοί οδοντιατρικοί έλεγχοι είναι ο καλύτερος τρόπος για έγκαιρη ανίχνευση.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Αναχαίτιση αρχόμενης τερηδόνας
Στο αρχικό στάδιο η τερηδόνα προκαλεί απασβέστωση της αδαμαντίνης χωρίς κοιλότητα. Η βλάβη μπορεί να αναχαιτιστεί συντηρητικά με:

• Φθοριούχα διαλύματα για επανασβεστίωση.
• Αντιμικροβιακές ουσίες για μείωση του μικροβιακού φορτίου.
• Εξατομικευμένο πρόγραμμα προληπτικής φροντίδας.

Επεμβατική θεραπεία
Όταν η βλάβη φτάσει στην οδοντίνη και δημιουργηθεί κοιλότητα, απαιτείται καθαρισμός της από τερηδονισμένη ουσία με οδοντιατρικό τροχό και έμφραξη με κατάλληλο υλικό (αμάλγαμα, σύνθετη ρητίνη, υαλοϊονομερή κονία κ.ά.).
Σε περίπτωση προσβολής του πολφού, απαιτείται απονεύρωση ή εξαγωγή σε προχωρημένα στάδια.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΑΠΟΤΡΕΨΩ ΤΗΝ ΤΕΡΗΔΟΝΑ

• Βουρτσίζετε τα δόντια σας τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα με φθοριούχο οδοντόκρεμα και χρησιμοποιείτε οδοντικό νήμα καθημερινά.
• Κάνετε τακτικούς οδοντιατρικούς ελέγχους, τουλάχιστον κάθε 6 μήνες.
• Ακολουθήστε ισορροπημένη διατροφή, αποφεύγοντας ζαχαρούχες τροφές κυρίως μεταξύ γευμάτων. Αν καταναλώσετε γλυκά, προτιμήστε να είναι μετά το κυρίως γεύμα για να μειώσετε την έκθεση των δοντιών στα οξέα.
• Χρησιμοποιείτε στοματικά προϊόντα που περιέχουν φθόριο.
• Συμβουλευτείτε τον οδοντίατρο για τοπική φθορίωση και εφαρμογή sealants στα παιδιά.

---

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η τερηδόνα είναι μια πολυπαραγοντική νόσος, όπου η διατροφή και η στοματική υγιεινή παίζουν κρίσιμο ρόλο στην πρόληψή της. Η ενεργός συμμετοχή του ασθενούς και τα προληπτικά προγράμματα, ιδίως σε σχολεία, μπορούν να μειώσουν σημαντικά την εμφάνιση της νόσου. Το καθημερινό βούρτσισμα με φθοριούχο οδοντόκρεμα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη μείωση της τερηδόνας.
Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση προστατεύουν την υγεία των δοντιών σας. Αν παρατηρήσετε συμπτώματα, επισκεφθείτε τον οδοντίατρό σας για έλεγχο και θεραπεία.